In de foodindustrie draait alles om timing. De juiste producten, in de juiste hoeveelheden, op het juiste moment beschikbaar hebben. En dit alles zonder te veel voorraad, verspilling of stress op de werkvloer. Maar dat blijkt in de praktijk makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker wanneer je te maken hebt met bederfelijke producten, wisselende klantvraag, seizoensinvloeden en (onverwachte) promotiepieken.
Toch is het mogelijk om meer grip te krijgen. Niet door harder te plannen, maar door slimmer vooruit te kijken.
In aflevering 3 van onze podcastserie over digitalisering in food & beverage spreekt onze collega Jurian Boksebeld met Jurjen Maas over een onderwerp dat vaak onderschat wordt: de complexiteit van productieplanning én hoe sales & operations planning (S&OP) hierbij helpt.
Wat maakt deze processen zo uitdagend? En hoe zorg je dat ze elkaar versterken in plaats van tegenwerken? In deze blog vatten we de inzichten uit het gesprek samen.
Productieplanning: balanceren tussen capaciteit en klantvraag
Productieplanning draait om één vraag: hoe lever je op tijd aan de klant, binnen de grenzen van je productiecapaciteit, personeel en grondstoffen?
In de praktijk is dat allesbehalve eenvoudig. Zeker in de foodsector heb je te maken met (korte) houdbaarheid, vaak een breed productportfolio en veel operationele stappen die elkaar nauw opvolgen. Tel daar een wisselende en soms onvoorspelbare klantvraag bij op, en het is duidelijk dat een planning geen vast schema is, maar een dynamisch samenspel van variabelen.
S&OP: problemen voor zijn in plaats van oplossen
Waar productieplanning zich richt op de korte termijn (dagen tot weken), kijkt sales & operations planning vooruit op de middellange termijn (drie maanden tot anderhalf jaar).
S&OP helpt je om knelpunten vroegtijdig te signaleren:
- Waar zie je personeelstekorten aankomen?
- Wanneer is onderhoud nodig?
- Welke periodes zijn risicovol door feestdagen of seizoensdrukte?
Door deze trends te herkennen, kun je eerder bijsturen en voorkom je dat alles op het bordje van de korte termijn planning terechtkomt.
De samenhang tussen beide niveaus
S&OP en productieplanning gebruiken grotendeels dezelfde variabelen: capaciteit, mensen, grondstoffe, maar doen dit op verschillend detailniveau.
Waar S&OP werkt met week- of maandcapaciteit, gaat productieplanning over shiftniveau en soms zelfs op uurniveau.
Juist door beide niveaus aan elkaar te koppelen, ontstaat grip: je kunt trends uit S&OP vertalen naar concrete acties in je productieplanning.
Denk aan:
• Voorraad opbouwen vóór de zomervakantie
• Onderhoud combineren met laagseizoenen
• Tijdig extra grondstoffen bestellen bij verwachte promotiepieken
Unieke uitdagingen in de foodsector
Naast de bekende uitdagingen rond capaciteit en klantvraag spelen in de foodsector nog een aantal extra factoren die productieplanning bijzonder complex maken. Deze hebben vaak te maken met externe invloeden waarop je als producent maar beperkt grip hebt.
Denk aan houdbaarheid, het weer en last-minute promoties. Stuk voor stuk elementen die je planning flink onder druk kunnen zetten.
1. Beperkte houdbaarheid van grondstoffen
In de foodsector vormt beperkte houdbaarheid van grondstoffen een grote uitdaging binnen productieplanning. Je kunt niet eindeloos vooruit produceren of grote voorraden aanleggen, omdat ingrediënten simpelweg bederven. Dit beperkt je flexibiliteit én vraagt om strakke afstemming tussen inkoop, productie en klantvraag.
Eén verkeerde inschatting kan leiden tot verspilling of juist tekorten op kritieke momenten. Juist daarom is realtime inzicht én goede forecasting essentieel om bederf te voorkomen en leverbetrouwbaarheid te waarborgen.
2. Weersafhankelijke vraag (zoals barbecue-artikelen)
In de foodsector is de vraag naar bepaalde producten sterk afhankelijk van het weer. Denk aan barbecue-artikelen die bij mooi weer ineens massaal gevraagd worden. Deze grilligheid maakt het lastig om op voorhand de juiste hoeveelheden te plannen en produceren.
Als het weer tegenvalt, blijft voorraad liggen. Schijnt de zon onverwacht, dan ontstaat er juist een tekort. Dit vraagt om flexibele planning, goede forecasting én duidelijke afspraken met klanten over levertijden en volumes.
3. Onverwachte promoties met grote impact
Onverwachte promoties zorgen regelmatig voor flinke pieken in de vraag, vooral in de foodsector. Een actie bij een grote retailer kan zomaar zorgen voor een verdubbeling van het volume in korte tijd. Zonder tijdige afstemming en inzicht in de impact, loopt de productieplanning al snel vast. Grondstoffen, personeel en machines moeten razendsnel opschalen, wat leidt tot stress, hogere kosten of leverproblemen. Structureel inzicht en goede communicatie tussen sales en planning zijn hier cruciaal.
Van inzicht naar rust op de vloer
Door S&OP serieus te nemen en slim te koppelen aan je productieplanning, bouw je aan rust en regelmaat. Minder ad-hoc acties, minder overuren en minder spoedtransporten.
Luister de volledige aflevering voor meer praktijkvoorbeelden en inzichten:
Contact
Bij CAPE geloven we sterk in de kracht van digitalisering. Door ons oprecht te verdiepen en hierdoor processen van onze klanten te begrijpen hebben we al diverse bedrijven geholpen bij de Digitale Transformatie.
Weten wat digitalisering voor jouw processen kan doen?
